KB » Chinees » Woorden die met 'y' beginnen

Woorden die met 'y' beginnen

    Tweeten

yào

Betekenissen

Als yào in combinatie met een ander werkwoord wordt gebruikt fungeert het als een modal werkwoord. De betekenissen zijn dan 'be going to', 'would like' of 'want'. Voorbeelden ([bcho], p. 78):

De basisbetekenissen van yào zijn ([bcho], p. 106):

Voorbeelden:

yào ... le / jiù yào ... le / kuài yào ... le

Deze combinatie drukt uit dat je op het punt staat iets te gaan doen, bv. Wǒ jiù yào chī fàn le (Ik ga zo eten). Zie de pagina over 'le'.

Combinatie met 'de'

Door aan een zin met yào (betekenis 'be going to'??) 'de' toe te voegen introduceer je een gevoel van bevestiging (affirmation of confirmation) ([tyc], p. 82). Zie huì. 'de' is niet vereist in dit soort zinnen, maar wordt wel vaak gebruikt.

Yàobù

Yàobu heeft dezelfde betekenissen als yàobùrán.

Bron: [scea], p. 66.

Anders

Drukt uit dat als het niet zo gebeurt, er bepaalde consequenties zullen zijn.

Voorbeeld: Lăo tàitai shuō: "4 kuài, yàobù wǒ bù măi (De vrouw zei: "4 kuai, ander koop ik hem niet").

How about (andere keuze mogelijk)

Kan uitdrukken dat er een andere keuze is.

Voorbeeld: Jīntiān tài wăn le, yàobù nĭ míngtiān zǒu ba (Het is al laat, misschien kan je beter morgen pas gaan).

yàokàn

Betekent "het hangt af van" (it depends on).

Vbd.: Yàokàn tiānqī zĕnmeyàng (Het hangt van het weer af).

Bronnen: [crp], p. 8, [bcho], p. 82.

yàoshi

yĕ

yĕ vergeleken met hé

Als yĕ 2 verbal clauses verbindt kan het vertaald worden als either of 'and' ([tyc], p. 54). Vaak is er een equivalente constructie met hé mogelijk, maar de Chinezen hebben een voorkeur voor yĕ. Voorbeelden:

yĕ in combinatie met doū

Als ze samen voorkomen staat yĕ voorop.

Combinatie met vraagwoorden (inclusiveness / exclusiveness)

Vraagwoorden kunnen worden gebruikt voor inclusiveness in positieve zin, en exclusiveness in negatieve zin ([tyc], p. 81). Voor het werkwoord moet dǒu of yĕ worden toegevoegd. Vbd.: Wǒ shénme yĕ bú zuò (I'm not doing anything). Zie verder het stuk over vraagwoorden.

Combinatie met zĕnme

In dit geval staat zĕnme voor het werkwoord, en moet dǒu of yĕ voor het werkwoord in het volgende zinsdeel staan ([tyc], p. 82). Vbd.: Tiānqì zĕnme lĕng, tā dōu lái shàng kè (Hoe koud het ook is, hij komt altijd naar school).

yĕ... yĕ (... yĕ)

Als yĕ in 2 of meer opvolgende zinsdelen herhaald wordt, betekent het 'zowel... als...' ([bc], p. 219). Vbd.: Jīntian shū yĕ niàn le, zì yé xiĕ le (Vandaag heb ik zowel gestudeerd als gelezen).

yībiān (一边)

Als yībiān 2 keer in de zin gebruikt wordt, betekent het dat 2 acties tegelijkertijd plaatsvinden.

Yī mag ook weggelaten worden ([scea], p. 111).

Vbd.:

yìdiăn(r)

Een beetje + BN

Als het bijvoeglijk naamwoord een negatieve (of derogatory) uitstraling heeft (zelfs al is dat alleen maar in de geest van de spreker), dan komt yoǔ yìdiăn(r) voor het BN ([tyc], p. 58): Yǒu yìdiăn(r) rè (Het is een beetje warm).

In andere gevallen is de volgorde BN + yìdiăn(r): Rè yìdiăn(r) hăo (Een beetje warmer zou beter zijn).

Als verb modifier

In de betekenis van 'a little' komt yìdiăn na het werkwoord ([imc], p. 40).

yĭhòu

Betekent 'after', en komt aan het eind van het zinsdeel waaraan het refereert net als yĭqián en 'de shíhou' ([tyc], p. 66): xiūxi yĭhòu (na te hebben gerust).

Kan ook de rol van bijwoord vervullen met de betekenis 'afterwards', en staat dan voor het werkwoord ([tyc], p. 66).

Dit is ongeveer hetzelfde als de betekenis "in de toekomst". Vbd.: yĭhòu tā xiăng qù Bĕijīng (in de toekomst wil hij naar Beijing gaan) ([iac], p. 64.

yĭjīng

Als het bijwoord yĭjīng in een zin staat moet het modal particle 'le' aan het eind staan om aan te geven dat de gebeurtenis al voorbij is ([imc], p. 38).

Vbd.: wǒ yĭjīng huì xiĕ 300 ge zì le (ik kan al 300 karakters schrijven).

yìqĭ

yĭqián

Betekent 'before', en komt aan het eind van het zinsdeel waaraan het refereert net als yĭhòu en 'de shíhou' ([tyc], p. 66): shuì jiào yĭqián (voor het naar bed gaan).

Kan ook de rol van bijwoord vervullen met de betekenis 'previously', en staat dan voor het werkwoord ([tyc], p. 66).

In samenhang met WW-guo

yĭqián (hither to / tot nu toe) komt voor in de ontkennende vorm van WW-guo, om te benadrukken dat de actie van het WW nooit gedaan is ([tyc], p. 78). Dit bijwoord kan ook in de vragende vorm gebruikt worden. Bvd.: Nín yĭqián jiànguo Zhōngwén càidān ma? (Heb je ooit een Chinees menu gezien?)

yíxiàr

yíxiàr na een werkwoord drukt uit dat de actie van het werkwoord informeel, kort of terloops (tentative) is ([bcho], p. 80). Dat komt overeen met dat van de verdubbeling van werkwoorden.

yìxiē

Na een bijvoeglijk naamwoord

Na een BN heeft (yì)xiē de betekenis 'somewhat' ([tyc], p. 67). Het komt vaak voor in vergelijkende zinnen, zoals: Fùmǔ yĕ bĭ yĭqián zhù de shūfu (yì)xiē (Vader en moeder zitten ook in een wat meer comfortabele situatie dan vroeger).

Als verb modifier

In de betekenis van 'somewhat', 'a few' of 'a little' komt yìxiē na het werkwoord ([imc], p. 40).

Als plural measure word

Hier betekent het 'sommige' of 'enige' ([tyc], p. 67): yìxiē fādá guójiā (sommige ontwikkelde landen).

'yì' wordt soms weggelaten, vooral na 'yǒu': yǒu xiē rén (er zijn sommige mensen).

'yì' wordt weggelaten na nà, zhè en nă. Aangezien xiē een measure word is krijgen we bv. Zhè xiē Lúndūnrén (Deze Londenaren), Nă xiē Rìbĕnrén? (Welke Japanners?).

yīyàng

Met de structuur A gēn B yīyàng [BN] wordt bedoeld dat A en B gelijk zijn. Als er een bijvoeglijk naamwoord aan het eind staat, betekent het dat ze in dat aspect gelijk zijn, bv. even groot, even droevig, etc.

Voorbeelden:

In de negatieve vorm wordt bù voor yīyàng geplaatst.

Bronnen: [scc], p. 75

yīngdāng

Zelfde betekenis als yīnggāi en gāi, en vrijwel dezelfde als dĕi en bú bì.

yīnggāi

Zelfde betekenis als yīngdāng en gāi, en vrijwel dezelfde als dĕi en bú bì.

yòng

Gebruikt als voorzetsel dat een middel, manier aangeeft

De voorzetselfrase wijzigt het werkwoord, en staat er daarom voor. Voorbeelden ([imc], p. 60):

yǒu

Er is/er zijn

De normale constructie is 'bepaling van plaats'+yǒu+ZN/'nominal phrase', bv. Lúndūn yǒu bù shăo gōngyuán (Er zijn heel wat parken in Londen) ([tyc], p. 68).

'zài' wordt vaak weggelaten in deze vorm, hoewel dat dubbelzinnig kan zijn. Bovenstaande zin kan ook gelezen worden als "Londen heeft heel wat parken" (alhoewel het volgens mij ongeveer hetzelfde betekent).

yòu

yòu staat voor herhaling die al gebeurd is, of met 100% zekerheid gaat gebeuren ([ecr2], p. 141, [scc], p. 67). Dit in tegenstelling tot zài, dat staat voor onzekere herhaling in de toekomst.

Vbd.: Tā zuótiān lái le, jīntiān yòu lái le (Hij kwam gisteren, en vandaag weer).

yoǔde

Betekent 'sommige', en kan meerdere keren (bv. 3) in een zin voorkomen ([tyc], p. 68). Vbd.: Wǒde shū hĕn duō, yǒude yǒu yìsi yoǔde méi yǒu yìsi (I heb veel boeken, sommige zijn interessant, sommige niet).

Voor rén (persoon) mag 'de' weggelaten worden.

Normaal gesproken kan yoǔde niet in de object-positie gebruikt worden. Wǒ bù xĭhuan yǒude shū is fout! Het moet zijn: Yǒude shū wǒ bù xĭhuan.

yǒu yìsi

yǒu yìsi betekent 'interesse hebben in' ([bc], p. 220). In tegenstelling tot xìngqu kan (moet??) het onderwerp hier inanimate zijn.

Vbd.: Yúyanxué hén yǒu yìsi (Taalkunde is zeer interessant).

yuànyì

Staat voor bereidheid (willingness) ([iac], p.64).

Vbd: Wǒ méi yǒu shíjiān, bù yuănyì xiànzài qù Gùgōng (Ik heb geen tijd, ik wil vandaag niet naar de Verboden stad).

yúfă

wénfă betekent net als yúfă grammatica. wénfă wordt echter soms gebruikt als grammatica van de geschreven taal, en yúfă als grammatica van de gesproken taal. Ze worden echter ook vaak als synoniemen door elkaar gebruikt.

yuè

yuè... yuè

Meer en meer van het BN: yuè lái yuè + BN ([tyc], p. 80). Voorbeelden:

Een andere vorm is: yuè WW/BN yuè WW/BN (hoeft niet hetzelfde WW/BN te zijn). Dit betekent dat het 2e WW/BN meeverandert met het 1e.

Voorbeelden:

Bronnen: [scc], p. 75

    Tweeten
© Henk Dalmolen
Reageer via E-mail (dalmolen@xs4all.nl)

Deze pagina is voor het laatst gewijzigd op: 02-04-18 14:00:12