KB » Computer » Het maken van backups, images, en het terugzetten daarvan

Het maken van backups, images, en het terugzetten daarvan

    Tweeten

Introductie

Mensen willen er niet graag bij stilstaan dat hun computer of onderdelen daarvan niet het eeuwige leven hebben.

Nou is het nog niet zo'n ramp als er een netwerkkaart kapot gaat, maar ook harde schijven houden er ooit een keer mee op. En je zal er maar net je complete fotoverzameling op hebben staan, zonder kopie.

Hoeveel keer ik al niet gegevens ben kwijtgeraakt door een crash van een harde schijf, of zelfs gewoon door een domme verwijderactie van bestanden, is niet meer op de vingers van 1 hand te tellen. En zelfs ik hik er tegenaan om tijd te investeren in een goed backup mechanisme.

Maar, als je gegevens (foto's, filmpjes, documenten) hebt die je lief zijn, kies dan 1 van onderstaande methodes, en zorg voor een backup.

De allerveiligste manier van het maken van backups

Op welke manier je de backup ook maakt, naar DVD's, naar een andere harde schijf, naar een USB-stick, je blijft een risico houden als je de spullen gewoon in je eigen huis laat liggen.

Als je huis afbrandt ben je zowel het originele materiaal als de backup kwijt.

Probeer dus een mobiele backup te maken, en die bij een andere persoon te stallen.

Als je de persoon 100% vertrouwt en/of je gegevens zijn niet privacy-gevoelig, dan kan je ze gewoon daar laten, anders kan je ook nog over encryptie denken (bij die ander kan ook ingebroken worden).

Veel mensen hebben hebben tegenwoordig een NAS-server, en dan kan het nog mooier. Je kan op elk gewenst moment via Internet de gegevens van de ene naar de andere NAS-server sluizen, desnoods elke avond (of nacht, hangt ervan af hoeveel het is).

Dus: bewaar belangrijke gegevens (zoals een fotoverzameling) bij voorkeur op 2 locaties!!

RAID-1 of RAID-5

In NAS-servers worden vaak RAID-technieken toegepast. Maar je kan precies hetzelfde doen in je normale PC, tenzij je met een hele oude PC en/of besturingssysteem draait.

RAID-1

Als je bv. 2 schijven in je NAS-server hebt zitten zouden ze in een RAID-1 configuratie kunnen draaien. Dat heet mirrored, omdat de ene schijf een exacte kopie (mirror = spiegel) van de andere is.

Als de ene schijf kapot gaat installeer je een nieuwe schijf met minimaal dezelfde hoeveelheid ruimte, en maak je een kopie van de schijf die nog goed is.

Probleem opgelost.

N.B.: Als je 4 schijven hebt, en je wilt alles in RAID-1 draaien, dan verlies je dus 2 van de 4 schijven!! Maar je krijgt er een grote mate van veiligheid voor terug.

RAID-5

Voor RAID-5 heb je minimaal 3 schijven nodig, en hoeveel schijven je ook gebruikt, je verliest altijd precies 1 schijf die wordt gebruikt om te kunnen compenseren voor een schijf die kapot gaat.

Ik heb zelf een NAS-server met 4 schijven van 2 TB in een RAID-5 configuratie. Het betekent dus dat ik in feite 6 TB kan gebruiken.

Ook hier geldt dat als een schijf kapot gaat, je hem vervangt, en dan herstelt m.b.v. de informatie op de andere schijven.

Een image van je harde schijf (of partitie) maken

Een image van een schijf is een complete gecomprimeerde kopie van die schijf.

Dat heeft voordelen maar ook nadelen.

Het nadeel is dat je *alle* bestanden van een schijf backupt. Met de zeeën van ruimte die we tegenwoordig hebben hoeft dat nog niet zo'n groot probleem te zijn.

Veel mensen hebben een Windows-schijf (partitie) en 1 of meer disks met gegevens, zoals muziek en foto's.

Vooral voor de Windows-partitie is het regelmatig maken van een image heel nuttig. Als je Windows-installatie corrupt raakt kan je gewoon de hele image terugzetten, en ben je weliswaar enigszins terug in de tijd, maar hoef je niet veel kwijt te zijn.

Het nadeel van het maken van een image van een dataschijf zou kunnen zijn dat je overbodige gegevens meeneemt in de backup. Ik heb zelf bv. heel veel CD's naar de harde schijf gekopiëerd, omdat dat veel makkelijker werkt dan steeds CD's te moeten opzoeken en verwisselen, en het heeft weinig zin om daar nog eens een extra kopie van te maken.

Tools voor het maken van een image

EaseUS Todo Backup

Het bedrijf EaseUS biedt een gratis backup- en imagingprogramma aan, nl. Todo Backup Free. Het is hier te downloaden, door achtereenvolgens te klikken op Backup Software en Todo Backup Free

Je moet wel een geldig mail-adres opgeven, want je krijgt een link toegestuurd om het programma te downloaden.

Windows installatie verplaatsen naar andere disk

Ik ga er in dit stuk van uit dat je de gegevens 1 op 1 wilt overzetten naar een andere disk, zodat je na afloop niet merkt dat er iets veranderd is.

Daarvoor is natuurlijk om te beginnen nodig dat de nieuwe disk minstens zo veel ruimte heeft als op de oude in gebruik was. Voor zover ik weet is het niet nodig dat de disk meer ruimte bevat dan de oude, maar alleen meer ruimte als je op de oude gebruikte.

Je kan nu kiezen voor 2 strategieën:

Clonen van een disk

Ik heb ditzelf nog nooit gedaan, maar de simpelste methode is waarschijnlijk als volgt.

Je hangt een nieuwe disk aan je PC, en omdat het in principe een interne disk zal zijn (je wilt hem voor Windows gebruiken) doe je dat op deze manier.

Daarna gebruik je een cloning programma (vaak kunnen ze ook images maken) om de gegevens 1 op 1 over te zetten.

Voorbeeld: disk vervangen in een laptop

Iemand in mijn omgeving had een laptop die soms tot 3 a 4 keer herstart moest worden voor hij echt ging starten. In de meeste gevallen kwam er een melding dat er geen disk gevonden werd.

Ik had de disk op allerlei mogelijke manieren grondig getest, maar geen problemen gevonden. Desondanks besloten we toch de disk te vervangen.

Om 1 of andere reden heb ik dit stuk zo'n 4 maanden geleden niet afgemaakt. Ik probeer het alsnog binnenkort (nu 5-8-17) te doen.

Backup principes

Er zijn allerlei soorten manieren om bestanden te backuppen. Als je een verzameling files hebt die je op dezelfde manier wilt backuppen kan je die beschouwen als een backup set.

Bij manieren van backup moet je o.a. denken aan:

Alles backuppen, of alleen gewijzigde bestanden?

De 3 belangrijkste opties zijn een volledige (full) backup, een incremental backup en een differential backup.

Niet elk programma kan al deze types backups aan, maar het programma dat ik hieronder bespreek kan dat wel.

Volledige backup

In dit geval maak je een backup van al de bestanden in je backup set, ongeacht of ze gewijzigd zijn.

Nadeel: Je neemt heel veel onnodige ruimte in beslag, afhankelijk van hoeveel bestanden er gewijzigd zijn (want vaak zal dat maar een klein percentage zijn).

Voordeel: Als je een keer moet herladen zet je gewoon de hele handel in 1 keer terug.

Incremental backup

To increment in het Engels is toenemen, en het betekent dan ook dat je alleen backupt wat er sinds de laatste (full of incremental) backup is gewijzigd.

Je zou dus bv. een schema kunnen hanteren waarbij je op zondag een full backup doet, op maandag een backup van wat er sinds zondag gewijzigd is, op dinsdag een backup van wat er sinds maandag gewijzigd is, etc., tot je weer bij zondag bent.

Voordeel: je backupt alleen wat *echt* nodig is.

Nadeel: het terugzetten is ingewikkelder. Je begint met het terugladen van de full backup, maar daarna moet je ook alle incremental backups nog bij langs.

Differential backup

Dit is een soort gulden middenweg. Je backupt alleen wat er sinds de laatste full backup is gewijzigd.

Dus bv.: op zondag doe je een full backup, op maandag backup je alles wat gewijzigd is sinds zondag, op dinsdag backup je alles wat gewijzigd is sinds zondag, etc.

Voordeel: je backupt geen onnodige dingen (tenzij je behalve de laatste differential backup ook nog andere bewaart).

Voordeel: je hoeft altijd maar 2 sets backups terug te zetten, eerst de full backup en dan de laatste differential backup.

Nadeel: het terugzetten is iets ingewikkelder dan alleen maar met full backups werken.

Backup tools

Ik gebruik thuis Handy Backup. Dat programma bevalt mij prima, maar het is niet meer gratis te krijgen (voor zover ik kan zien).

Windows backup

Starten

In Windows is standaard een backup tool aanwezig.

Je kan die tool starten vanuit het Configuratiescherm (Control Panel), door te klikken op (Backup and Restore), of door het het openen van een commandoregel, en dan sdclt in te tikken (gevolgd door Enter).

Je kan nu kiezen tussen het maken van een backup van een deel van je bestanden, of het maken van een backup van een hele partitie (bv. de logische schijf waarop Windows ligt).

Backup instellen (deel van de files backuppen)

Klik op (Set up backup)

Er wordt dan een nieuw venster geopend. Je moet daarin kiezen waar je de backup wilt opslaan.

Aangezien 1 van de redenen voor het maken van een backup is dat je veilig bent als de harde schijf crasht, moet je de backup dus niet op diezelfde schijf maken.

In het venster zie je standaard externe disks weergegeven, en je kan ook klikken op (Save on a network), als je de backup bv. op een schijf op een andere PC wilt opslaan.

Als je bv. een USB-stick geselecteerd hebt, klik je op Volgende (Next)

In het volgende venster kan je bepalen *waarvan* een backup gemaakt moeten worden. Je kan dat zelf bepalen ((Let me choose)), of het door Windows laten bepalen ((Let Windows choose)).

Als je het aan Windows overlaat wordt van alle gebruikersprofielen een backup gemaakt. Daarmee zijn je standaardmappen met documenten, foto's, downloads, favorieten e.d. veiliggesteld.

Als je zelf de controle wilt houden, kan je ook willekeurige mappen op je harde schijf selecteren en meenemen in de backup.

In beide gevallen bepaalt Windows zelf een schema (standaard 1 x per week op zondag om 19:00), maar dat kan je veranderen.

In dit stadium kan je ook kiezen voor het al dan niet maken van een image. Die situatie beschrijf ik verder hier.

Vervolgens klik je op (Save settings and run backup)

De backup wordt dan onmiddellijk voor de 1e keer uitgevoerd.

Het maken van een image

Klik in de linkerkolom op (Create a system image)

Om duistere redenen heb je in dit geval niet de mogelijkheid te kiezen voor een USB-stick. Je hebt alleen de opties (On a hard disk),
(On one or more DVDs) of
(On a network location)

Problemen met Windows Backup

Backuppen naar Western Digital externe schijf lukt niet

Ik probeerde onder Windows 7 een backup te maken van mijn C-schijf en van een externe USB-disk (van 500 GB).

Ik kreeg na niet al te lange tijd de volgende meldingen:

The backup failed One of the backup files could not be created. (0x8078002A) Additional information: The request could not be performed because of an I/O device error. (0x8007045D)

De oplossing stond op de site van Western Digital, maar nu niet meer. Maar ik had de tekst destijds gekopieerd:
'This problem is caused by an issue with the Windows 7 Backup and Restore utility when using drives with 4K Logical sector sizes, which are found on WD 2.5 TB and larger external drives. This is different from an "Advanced Format" (AFD) drive which use 4K physical sector sizes. AFD drives should not cause this problem.'

Oplossing is dus om de schijf opnieuw te formatteren: "It is still possible to use a 2.5 TB drive or larger with Windows 7 Backup and Restore, as long as you don't need to use the drive with Windows XP. Using the WD Quick Formatter (for Windows) tool, or the Mac version for Mac, select the Factory Default configuration to reformat the drive."

De schijf is dan wel bruikbaar onder Windows Vista en hoger, maar niet meer onder Windows XP (wat me niet zo'n probleem lijkt).

Cobian (versie 9.5.0.201)

Een programma dat al lang bestaat, gratis is, portable is, en een goede naam heeft, is Cobian. Het is hier te downloaden.

Nederlands of Engels

Als het programma een Engelse interface heeft, en je hebt de voorkeur voor Nederlands, klik dan op Tools - Options, en kies dan iets onder het midden van het scherm (in de categorie General) onder Language voor Nederlands

Opties (Options)

Het is sowieso goed om eerst even de opties bij langs te gaan.

Klik daarvoor op Gereedschap (Tools) - Opties (Options)

Algemeen (General)

In het bovenste frame (Autostart (Autostart)) kan je kiezen of het programma automatisch moet starten als je de PC start.

Afhankelijk van de tijden die je kiest om backups te maken, kan het handig zijn om dat wel te doen. Ik maak mijn backups 's nachts, en als ik het programma niet heb draaien is er een goede kans dat ik het vergeet te starten.

Met de Hotkey (Hot key) (standaard Win+C) kan je het programma op een snelle manier starten.

Ik zou het vinkje voor Zoek automatisch naar nieuwe versies van het programma (Automatically check for new versions) weghalen.

Log (Log)

Hoeveel wil je loggen?

Standaard staat Log gebeurtenissen (Log events) aangevinkt, maar ik denk dat de gemiddelde gebruiker meer heeft aan Log enkel fouten (Log errors only)
Met Uitgebreide log (Log verbose) krijg je waarschijnlijk het allermeest.

Je ziet de inhoud van log continu in het venster, tenzij je het vinkje voor Laat log in real time zien (Show the log in real time) weghaalt.

Verder kan je de log zelfs automatisch per mail versturen, maar daar ga ik nu niet verder op in.

Visueel (Visuals)

Met Sluit andere instantie (Close other instances) zorg je ervoor dat er niet meerdere kopieën naast elkaar lopen.

Met Toon tips (Show hints) krijg je op bepaalde tijdstippen een tip te zien over het gebruik van het programma. Dit kan je dus uitschakelen als je snapt hoe het werkt.

Met de knoppen Lettertype interface (Interface font) en Lettertype log (Log font) kan je andere fonts instellen voor de grafische interface en het logbestand.

Compressie (Compression)

Bepaalde types bestanden worden Niet gecomprimeerd (Uncompressed) (rechtsboven), omdat ze in de meeste gevallen al op 1 of andere manier gecomprimeerd zijn. Je kan er evt. andere types aan toevoegen.

Je kan kiezen voor normale .ZIP-bestanden (middelste frame) of .7Z-bestanden (onderste frame).

Beide types bestanden zijn door elk fatsoenlijk compressieprogramma te lezen, en .7Z is volgens mij kleiner.

Onder Compressie niveau (Compression level) kan je bepalen of je voorkeur uitgaat naar snelheid of naar maximale compressie.

Taken

Nu dan het echte backuppen.

Voor elke backup set maak je een taak aan via Taak (Task) - Nieuwe taak (New task), of m.b.v. Ctrl + A

Je hebt de volgende categorieën: Algemeen (General), Bestanden (Files), Tijdschema (Schedule), Archief (Archive), Speciaal (Special), Gebeurtenissen (Events) en Geavanceerd (Advanced).

Algemeen (General)

De Taaknaam (Task name) is gewoon een naam die je zelf kunt kiezen, en waarmee je zelf makkelijk kunt onthouden wat voor backup set het is, bv. al je mappen met foto's.

De taak is standaard Uitgeschakeld (Disabled), zodat je hem niet per ongeluk kunt starten.

Normaal gesproken zal je ook de submappen mee willen nemen, dus zet je een vinkje voor Neem onderliggende mappen mee (Include subdirectories)

Zodra een bestand gewijzigd wordt, wordt het archiefbit van dat bestand aangezet. Dat is de manier waardoor een backup-programma kan zien welke bestanden hij moet meenemen.

Het is dus het verstandigste om het vinkje voor Zet het archiefbit uit (Clear archive attribute) aan te laten staan, omdat het bestand dan bij de volgende backup niet meegenomen wordt (tenzij het weer gewijzigd is, of je een volledige backup maakt).

Onder Type back-up kan je kiezen voor Volledig (Full), Incrementeel (Incremental), Verschillend (Differential of Dummy

Onder Volledige back-ups te bewaren (Full copies to keep) kan je bepalen hoeveel volledige backups je wilt bewaren.

Voor hele belangrijke data zou ik zeker een stuk of 4 kopieën bewaren, een paar recente en een paar oudere. Dat betekent dat je af en toe een paar recente met de hand moet weggooien.

Bestanden (Files)

In het bovenste witte vak zet je de bestanden en mappen die je wilt backuppen. In het onderste zet je waar ze heen moeten.

Ten overvloede: dat moet natuurlijk nooit dezelfde *fysieke* disk zijn (er kunnen meerdere logische schijven op 1 fysieke disk liggen). Als dan de disk kapot gaat ben je toch nog alles kwijt.

Het zou mogelijk moeten zijn om te klikken op Slepen vanuit verkenner (Drag 'n' drop from Explorer), waarna bij mij wel een Verkenner (Explorer)-venster geopend wordt, maar slepen niets uithaalt.

De andere optie is klikken op de knop Toevoegen (Add)

Je kan dan o.a. kiezen voor Bestanden (Files) en Map (Directory), waarna er een dialoogvenster wordt geopend waarin je het bestand of de map kan zoeken.

Als je kiest voor Handmatig (Manually) moet je de complete padnaam zelf intikken.

Tijdschema (Schedule)

Je moet eerst in de bovenste drop-downlijst een keuze maken. Als je kiest voor Wekelijks (Weekly) moet je vervolgens bepalen op welke dagen van de week je de backup wilt starten.

En in het vak eronder op welke tijd. Kies bij voorkeur een tijd zodat je er zelf zo weinig mogelijk last van hebt, bv. als je zit te eten, 's nachts of als je toch altijd naar DWDD zit te kijken.

Als je kiest voor Interval (Timer) moet je bepalen om de hoeveel minuten je de backup wilt doen.

Archief (Archive)

Standaard zijn Geen compressie (No compression) en Geen encrypte (No encryption) geselecteerd.

Ik zou in de meeste gevallen wel voor 1 van beide vormen van compressie kiezen. Dat scheelt vaak toch wel heel wat ruimte.

Speciaal (Special)

Misschien wil je een hele map backuppen, op 1 of 2 bestanden na. Dan kan je die in het onderste vak toevoegen, en worden ze uitgesloten van de backup.

Gebeurtenissen (Events)

Hier kan je regelen dat er voor (bovenste vak) en/of na (onderste vak) de backup bepaalde dingen gedaan worden.

Je kan o.a. programma's uitvoeren (Uitvoeren (Execute)), een service stoppen of starten, en de PC afsluiten (handig voor 's nachts), of als je bv. de backup start als je naar je werk gaat.

Geavanceerd (Advanced)

In principe kan je niet bij de gegevens van andere gebruikers komen.

Als je die bestanden toch wilt backuppen kan je hier specificeren dat de backup-taak moet worden uitgevoerd alsof je die andere gebruiker was. Je moet dan natuurlijk wel het wachtwoord van die gebruiker kennen en invullen.

Synchronisatie

    Tweeten
© Henk Dalmolen
Reageer via E-mail (dalmolen@xs4all.nl)

Deze pagina is voor het laatst gewijzigd op: 24-01-23 13:00:45